Το τελευταίο διάστημα πυκνώνουν οι αναφορές των ΜΜΕ στα περί διοίκησης των ελληνικών πανεπιστημίων. Συνοδεύονται από απαξιωτικά και ενίοτε υβριστικά σχόλια, όχι μόνο για τους καθηγητές αλλά και τους φοιτητές, δηλαδή τα παιδιά μας. Το Υπουργείο «Αντι-Παιδείας» πιέζει αφόρητα για εκλογή ‘Συμβουλίων Διοίκησης» μέχρι τέλους Οκτωβρίου και οι Πρυτάνεις «εκβιάζονται’ με ποινικά μέτρα.
Αν κάποιος γνωρίζει για την εκπαίδευση, μόνο όσα βλέπει στην τηλεόραση, τότε τα ελληνικά πανεπιστήμια είναι κάποια ιδρύματα που τα χρησιμοποιούν κάποιοι «κακοί καθηγητάδες», για να εξυπηρετήσουν τα επιχειρηματικά, πολιτικά και λοιπά τους συμφέροντα, συναλλασσόμενοι με τους «αιώνιους» φοιτητές, ενώ παράλληλα ζητούν κι από πάνω αύξηση των αποδοχών τους, μιλώντας αόριστα, για «αύξηση των δαπανών για την παιδεία».
Ας δούμε όμως τα κύρια επιχειρήματα της εκκωφαντικής προπαγάνδας του υπουργείου και των ΜΜΕ :
1.- «Το προτεινόμενο σύστημα εφαρμόζεται στα καλύτερα πανεπιστήμια του κόσμου και θα οδηγήσει σε βελτίωση των ελληνικών».
Παρά την προσπάθεια μαϊμουδισμού, η αντιγραφή δεν είναι καν καλή και δεν έχει σίγουρα προσαρμοσθεί , ως όφειλε, στο ελληνικό περιβάλλον. (υπερβολικός αριθμός σπουδαστών, έλλειψη ανταγωνιστικότητας, συναλλαγή, αντιαναπτυξιακές πρακτικές, ελλιπής χρηματοδότηση).
Το προτεινόμενο σύστημα διοίκησης παράγει λίγα καλά και πολλά κακά πανεπιστήμια. Στις ΗΠΑ από τις 5.800 ιδρυμάτων, μόνο το 1,8% καταφέρνει να περιληφθεί στις δικές τους λίστες αξιολόγησης!
Ένα σύστημα διοίκησης, δεν μπορεί από μόνο του να μεταμορφώσει τα ελληνικά πανεπιστήμια. Κανένας νόμος δεν θα τα κάνει Χάρβαρντ όταν το τελευταίο έχει έσοδα περισσότερα από όσα τα ελληνικά πανεπιστήμια μαζί και κληροδοτήματα επτά φορές περισσότερα και όταν οι, κατά κεφαλήν ανά φοιτητή, δαπάνες στην Ελλάδα, είναι χαμηλότερες από αυτές του Μεξικού.
Οι παρενέργειες του προτεινόμενου συστήματος διοίκησης είναι επίσης, παγκοσμίως γνωστές. Π.χ. πτυχία προς πώληση, ελαστικότητα στη βαθμολογία των φοιτητών, για να μη μειωθούν τα έσοδα των ιδρυμάτων.
Τέλος, η κοινωνία οφείλει να γνωρίζει ότι το προτεινόμενο μοντέλο είναι αλληλένδετο με τα δίδακτρα, δηλ. «το ελληνικό όνειρο» της οικογένειας θα ισοδυναμεί με περίπου 5.000 ευρώ το χρόνο, ενώ πέρυσι το συνολικό χρέος των αμερικανών φοιτητών και αποφοίτων ήταν 830 δις. δολάρια.
2.- «Η κοινωνία ξέρει τα χάλια των Πανεπιστημίων μας».
Το αγαπημένο αυτό στερεότυπο των ΜΜΕ , αλλά και των κυβερνητικών κομμάτων, προφέρεται σχεδόν ταυτόχρονα, με ρεπορτάζ για πρωτιές ερευνητικών ομάδων, ανάπτυξη καινοτομιών κλπ.! Το 2010 το ΕΜΠ κατετάγη 17ο στη λίστα των 100 καλύτερων ερευνητικών κέντρων της Ευρώπης από την Ερευνητική Επιτροπή. Νομίζουμε λοιπόν πράγματι, ότι είναι τόσο χάλια τα πανεπιστήμια, ενώ εξακολουθούμε να πληρώνουμε αδρά την παραπαιδεία, για να εισαχθούν τα παιδιά μας σ΄αυτά ;
3.- «Η πολύ Δημοκρατία κατέστρεψε τα πανεπιστήμια «
Τα σχόλια περιττεύουν μια και το εξαγόμενο συμπέρασμα είναι ότι η δημοκρατία δεν είναι αποτελεσματική μέθοδος διοίκησης!!. Η αλήθεια είναι ότι αυτή ακριβώς η «πολύ Δημοκρατία» απελευθέρωσε τις ζωντανές δυνάμεις του πανεπιστημίου και οδήγησε π.χ. το ΕΜΠ από μηδενική έρευνα το 1980 στη 17η θέση της Ευρώπης.
Ο νόμος όμως προτείνει την αντικατάσταση του συμμετοχικού-δημοκρατικού συστήματος διοίκησης, από άλλο, αυταρχικό , το οποίο προωθεί τη διαπλοκή και διαφθορά μέσα από τα ρουσφέτια του όποιου κοσμήτορα ο οποίος θα καθορίζει ακόμα και την επιλογή των φοιτητών μετά το προπαρασκευαστικό έτος!!
Σήμερα, η Δημοκρατία στα Πανεπιστήμια απειλείται. Ο μόνος τρόπος αντιμετώπισης απειλών κατά της Δημοκρατίας είναι η περισσότερη Δημοκρατία και όχι η κατάργησή της.
Η λύση θα ήταν απλούστατη . Για παράδειγμα, τι έδαφος για συναλλαγή θα υπήρχε, αν τα σώματα των φοιτητών προέκυπταν με κλήρωση, η αν ψήφιζαν όλοι οι φοιτητές, αλλά με συντελεστή βαρύτητας ανάλογα με τη συμμετοχή ;
4.- «Οι αντιδραστικές δυνάμεις της συντήρησης (…εγώ δηλαδή ), αντιδρούν σε κάθε αλλαγή ».
Κατ΄ αρχήν κάθε αλλαγή δεν ταυτίζεται εξ ορισμού με βελτίωση και πρόοδο, (αλλαγή πραξικοπήματος συνταγματαρχών). Η προτεινόμενη αλλαγή είναι και οπισθοδρομική,( γιατί δεν κατανοούν ότι και η χώρα μας μπορεί να πρωτοπορεί παγκοσμίως σε κάποια θέματα, όπως η Δημοκρατία στα πανεπιστήμια;) και σαφώς νεοφιλελεύθερη γιατί μετατρέπει την Πανεπιστημιακή Οικουμενικότητα (universitas) σε εταιρία παροχής εκπαιδευτικών υπηρεσιών για «λίγους και εκλεκτούς».
Η πολιτική-πνευματική αποδόμηση και καθυπόταξη μιας κοινωνίας που προκαλεί η αποδόμηση της ανώτατης εκπαίδευσης, είναι πολύ σοβαρή υπόθεση για να γίνεται αντικείμενο διατύπωσης επιπόλαιης γνώμης, ή εκτόνωσης προσωπικών απωθημένων. Το μόνο που απαιτείται από το υπουργείο Παιδείας είναι ένα δισέλιδο , ευέλικτο πλαίσιο αρχών για το ρόλο και τις υποχρεώσεις του πανεπιστημίου στην κοινωνία, τα υπόλοιπα διέπονται από τους εσωτερικούς κανονισμούς λειτουργίας των πανεπιστημίων.
Η κρίση στο ελληνικό Πανεπιστήμιο, είναι κρίση πνευματική, αξιών και έλλειψης οράματος. Η εικόνα του ελληνικού Πανεπιστημίου, αντανακλά την εικόνα της ελληνικής κοινωνίας, που διαμόρφωσαν κάποιοι τα τελευταία χρόνια, παίζοντας με τις ανοχές μας. Ατόνησαν τα σωστά παραδείγματα, αμφισβητούνται διαχρονικές αξίες. Το αν θα μπορούσε να γίνει διαφορετικά, αφήνεται ως φιλοσοφική άσκηση, καθότι όταν μια κοινωνία διδάσκει την συναλλαγή και την υποκρισία σε όλα τα μέτωπα του δημόσιου βίου, για ποιο λόγο τα παιδιά της να πράξουν διαφορετικά στο Πανεπιστήμιο που είναι και το βάθρο της ορθά εννοούμενης πολιτικοποίησης τους ; Οι νέοι άνθρωποι, καταλαβαίνουν καλύτερα από εμάς τους συμβιβασμένους και βολεμένους μεσήλικες. Προτιμούν την γνησιότητα, μέσα από την άρνηση και την αντίδραση. Δεν πρέπει να τους αφήσουμε μόνους. Είναι εύκολη η κριτική, ιδιαίτερα όταν είναι κανείς εκτός του παιχνιδιού και βιώνει το δράμα των Ελληνικών Πανεπιστημίων ως τηλεθέαση ενός ακόμη επεισοδίου του σήριαλ της νεοελληνικής πραγματικότητας. Δύσκολη είναι η σοβαρή και υπεύθυνη αντιμετώπιση που έπρεπε να έχουν επιδείξει όλες οι πλευρές υπερβαίνοντας το κλίμα της εποχής. Και τώρα λοιπόν τι;
Ο αγώνας μας για την προστασία του ελληνικού δημόσιου Πανεπιστημίου, θα πρέπει να είναι ένας αγώνας που μόνο εμείς οι Έλληνες ξέρουμε να δίδουμε. «Η ταν ή επι τάς.»
Οι πιέσεις που δέχεται το Universitas από τις δυνάμεις της αγοράς είναι αφόρητες, ώστε δύσκολα θα μπορέσει να αντισταθεί, μέσα στο γενικευμένο πλαίσιο της ορθολογικής “εκσυγχρονιστικής” διαλεκτικής των καιρών μας. Ας διατηρήσουμε τουλάχιστον όσο μπορούμε την αξιοπρέπεια των ακαδημαϊκών θεσμών μας έστω και ενάντια σε Γκάλοπ του 98%. ‘Άλλωστε, θυμηθείτε ότι το Γκάλοπ του Γολγοθά, έδειξε 98% “Σταύρωσον, Σταύρωσον”. Και αν η Ιστορία δεν δικαιώσει το αποτέλεσμα της δημιουργικής αντίδρασής μας, θα δικαιώσει σίγουρα την προσπάθεια. Γιατί δεν θα έχουμε παραδοθεί αμαχητί. ΚΑΝΕΝΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΡΟΧΩΡΗΣΕΙ ΣΤΗΝ ΕΚΛΟΓΗ ΣΥΜΒΟΥΛΙΩΝ!
*Ο κ. Νίκος Μαρκάτος είναι Καθηγητής Ε.Μ.Π., Πρόεδρος Σχολής Χημικών Μηχανικών ΕΜΠ, Πρύτανης Ε.Μ.Π. 1991-97, Senior Visitor στο Department of Applied Mathematics & Theoretical Physics του Πανεπιστημίου Cambridge και Fellow του Selwyn College του Πανεπιστημίου Cambridge. Visiting Professor University of Surrey(2000-2011).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου