Δύο μισές εκεχειρίες δεν κάνουν μια ολόκληρη

Του Πετρου Παπακωνσταντινου από την Καθημερινή 20/01/09

ΓΑΖΑ. Αν η καλή μέρα από το πρωί φαίνεται, οι οιωνοί για την ποθητή ειρήνη στα παλαιστινιακά εδάφη δεν διαγράφονται ευνοϊκοί. Γύρω στις 11 μ. μ. του Σαββάτου, ακριβώς μετά το τέλος του διαγγέλματος που απηύθυνε ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Εχούντ Ολμερτ, κηρύσσοντας μονομερή κατάπαυση του πυρός, ακούγαμε από το δωμάτιό μας, στο Χαν Γιούνις, την εκτόξευση μιας ρουκέτας «Γκραντ» προς το Ισραήλ, για να ακολουθήσουν σφοδροί βομβαρδισμοί από ισραηλινά ελικόπτερα και τανκς.

Ακριβώς στις 2 π. μ., την ώρα που άρχιζε η κατάπαυση του πυρός από το Ισραήλ, πέντε ρουκέτες «Κασάμ» υπογράμμιζαν με εμφατικό τρόπο την απόρριψη, από την πλευρά της Χαμάς, μιας μονομερούς εκεχειρίας που δεν συνοδεύεται από την αποχώρηση των ισραηλινών στρατευμάτων, από την άρση του φονικού αποκλεισμού της Γάζας και από το άνοιγμα όλων των διόδων προς τον έξω κόσμο.

Το πρωί της Κυριακής ισραηλινά στρατεύματα ενεπλάκησαν σε μάχη με Παλαιστίνιους ενόπλους στην Καράρα, ενώ ένας πολίτης, μέλος της Φατάχ, σκοτώθηκε από ισραηλινά πυρά την ώρα που βρισκόταν στο χωράφι του, στο μεθοριακό χωριό Χουζάα. Ενα δάσος από κίτρινες σημαίες της Φατάχ και το σύνθημα «Θάνατος στο Ισραήλ» τον συνόδευσαν στην τελευταία του κατοικία, βεβαιώνοντας ότι η κυβέρνηση Ολμερτ - Λίβνι - Μπάρακ κατάφερε το ακατόρθωτο: να γεφυρώσει έπειτα από τρεις εβδομάδες πολέμου, το βαθύ ρήγμα στον παλαιστινιακό λαό, μετά τις φονικές, εμφύλιες συγκρούσεις του 2007 μεταξύ Χαμάς και Φατάχ.

Mονομερής κίνηση

Το πρώτο εικοσιτετράωρο μετά την έναρξη της μονομερούς, ισραηλινής εκεχειρίας, η Χαμάς και άλλες παλαιστινιακές οργανώσεις εκτόξευσαν 19 ρουκέτες εναντίον του Ισραήλ. «Αυτή η μονομερής κίνηση δεν μας αφορά, αφού συνεχίζεται ο αποκλεισμός και η κατοχή», μας δηλώνει ο Ραμπ Μαχάνα, επικεφαλής του αριστερού Λαϊκού Μετώπου στη Γάζα. Η ιστορική οργάνωσή του πολέμησε σκληρά τις τρεις τελευταίες εβδομάδες, έχασε 27 μαχητές, συμπεριλαμβανομένου και του αρχηγού του στρατιωτικού της τμήματος, Ασραφ Μπάναφ, και εκτοξεύει επίσης ρουκέτες εναντίον του Ισραήλ. Ωστόσο, ο Μαχάνα προσθέτει: «Δεν πετάμε στα σύννεφα, γνωρίζουμε ότι ο κόσμος εδώ στη Γάζα υπέφερε πολύ, ότι έχει πολλούς νεκρούς να κλάψει και πολλά σπίτια να ανοικοδομήσει. Αυτό πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπ’ όψη από όλες τις οργανώσεις, όταν θα σταθμίσουν τις μορφές συνέχισης του αγώνα».

Σε αντίθεση με την εικόνα που έχουν σχηματίσει πολλά δυτικά μέσα ενημέρωσης, η Χαμάς εμφανίζεται διαλλακτικότερη από οργανώσεις όπως το Λαϊκό Μέτωπο και η ισλαμική Τζιχάντ. Λίγες ώρες μετά τις συμβολικές εκτοξεύσεις ρουκετών, για λόγους γοήτρου, η ηγεσία της Χαμάς ανακοίνωσε τη δική της, μονομερή εκεχειρία, διάρκειας μιας εβδομάδας. Ακολούθησε η απόσυρση των ισραηλινών δυνάμεων από το μεγαλύτερο μέρος της Λωρίδας της Γάζας σε μια ένδειξη ότι και οι δύο πρωταγωνιστές της σύγκρουσης, για διαφορετικούς λόγους ο καθένας, χρειάζονται μια προσωρινή, τουλάχιστον, ανάπαυλα. Χθες το πρωί, το ισραηλινό ναυτικό που εξακολουθεί να βρίσκεται στα ανοιχτά της Γάζας, έπληξε στόχους προς την περιοχή Νετσαρίμ, αλλά μέχρι την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές τα όποια επεισόδια δεν ξέφευγαν από τη σποραδική ανταλλαγή πυρών.

Η εντύπωση που σχηματίσαμε τις τέσσερις τελευταίες ημέρες στη Λωρίδα της Γάζας είναι ότι οι Παλαιστίνιοι, αν και αναγνωρίζουν την πεισματική αντίσταση των μαχητών όλων των οργανώσεων απέναντι στα ισραηλινά στρατεύματα -τα οποία, ύστερα από τρεις εβδομάδες απηνών βομβαρδισμών, δεν είχαν καταφέρει να καταλάβουν ούτε μια πυκνοκατοικημένη περιοχή- θα δυσκολευτούν πάρα πολύ να ακολουθήσουν οποιονδήποτε προκαλέσει, με δική του ευθύνη, τη συνέχιση του ολέθριου πολέμου. Οι τελευταίες 24 ώρες στην Πόλη της Γάζας επιβεβαίωσαν αυτήν την εντύπωση, αποκαλύπτοντας το μέγεθος της καταστροφής.

Κατευθυνθήκαμε προς τη Γάζα από το Χαν Γιούνις, όταν τα ισραηλινά τεθωρακισμένα έφυγαν από τον παραδοσιακό δρόμο. Στο Νετζαρίμ, είδαμε τον κεντρικό αγωγό αποχέτευσης διαλυμένο και γύρω του μια ολόκληρη λίμνη από λύματα, που προκαλούσε ανυπόφορη δυσωδία σε μεγάλη ακτίνα γύρω της. Ο δήμαρχος του Χαν Γιούνις, Μοχάμεντ Αλ Φάρα, δήλωσε ότι υπάρχει άμεσος κίνδυνος για εξάπλωση μολυσματικών νόσων, καθώς οι αποχετεύσεις έχουν καταρρεύσει σε όλη τη Λωρίδα της Γάζας, τα λύματα κυκλοφορούν στους δρόμους και βουνά σκουπιδιών ορθώνονται στα κέντρα των πόλεων.

Μπήκαμε στην πόλη της Γάζας από τη νότια συνοικία Τελ αλ Χάουα, όπου έγιναν οι πιο σφοδρές μάχες την τελευταία εβδομάδα, προτού οι Ισραηλινοί εξαναγκαστούν σε αναδίπλωση. Το Τελ αλ Χάουα θύμιζε πραγματικά Γκρόζνι. Από πολλές 15ώροφες πολυκατοικίες είχαν απομείνει μόνο σκελετοί, με σωρούς ερειπίων. Μαυρισμένα κτίρια μαρτυρούσαν τη χρήση εμπρηστικών βομβών λευκού φωσφόρου, ορισμένα θραύσματα των οποίων κάπνιζαν ακόμη, αφήνοντας μια αποπνικτική οσμή. Το κτίριο του υπουργείου Εσωτερικών, τζαμιά, αλλά και το νοσοκομείο Αλ Κουντς καταστράφηκαν ολοσχερώς. Οι Ισραηλινοί ισχυρίστηκαν (και, σύμφωνα με μαρτυρίες Παλαιστινίων, μπορεί να είχαν δίκιο) ότι μέσα ή γύρω από το νοσοκομείο κρύβονταν κάποιοι μαχητές της Χαμάς, αλλά ποιο πολιτισμένο κράτος κάνει στάχτη ένα νοσοκομείο με 300 γιατρούς και αρρώστους για να σκοτώσει 2 μαχητές του συντριπτικά ασθενέστερου αντιπάλου; Ιδια εικόνα στο ισλαμικό πανεπιστήμιο, στο κέντρο της Γάζας, που βομβαρδίστηκε επανειλημμένα, με αποτέλεσμα να καταστραφούν ολοσχερώς η Πολυτεχνική Σχολή, το μέγαρο συνεδρίων και το κτίριο των εργαστηρίων.

Απέραντος καταυλισμός

Κάπου εκεί κοντά είναι το σχολείο του ΟΗΕ Σαλεχεστίν, το οποίο επιστρατεύθηκε ως πρόχειρος καταυλισμός, φιλοξενώντας 600 ανθρώπους που έμειναν άστεγοι λόγω του πολέμου! Ταλαίπωρη Γάζα! Ενας απέραντος καταυλισμός 1,5 εκατομμυρίου προσφύγων και παιδιών προσφύγων από τους πολέμους του 1948 και του 1967 και να τώρα που γέμισε με άλλους 100.000 δυο φορές πρόσφυγες, οι οποίοι αναζήτησαν εδώ ασφαλές καταφύγιο από την Τζαμπάλια, το Μπέιτ Χενέν, το Μπέιτ Λάιγια. Αλλά ακόμα και τα σχολεία του ΟΗΕ αποδείχθηκαν κάθε άλλο παρά ασφαλή, αφού τέσσερα από αυτά χτυπήθηκαν από ισραηλινά πυρά.

Στο μεταξύ, καθώς τα ισραηλινά τεθωρακισμένα αποσύρονταν στην περίμετρο της Λωρίδας της Γάζας, οι Παλαιστίνιοι άρχισαν το μακάβριο έργο της μεταφοράς των πτωμάτων. Μέχρι χθες, είχαν βρει πάνω από 100, με αποτέλεσμα οι νεκροί της σύγκρουσης να υπολογίζονται πλέον σε 1.300 Παλαιστινίους και 13 Ισραηλινούς. Εκατό Παλαιστίνιοι για κάθε νεκρό στρατιώτη ή πολίτη του «αμυνόμενου» Ισραήλ - ιδού η σύγχρονη εκδοχή του Μωσαϊκού Νόμου (οφθαλμόν αντί οφθαλμού) σε αυτήν τη γη των τριών μεγάλων, μονοθεϊστικών θρησκειών και του ατέλειωτου κύκλου του αίματος.