του Γιώργου ΣΤΑΜΑΤΗ*
Το πανεπιστημιακό άσυλο έχει μία μακρά ιστορία πίσω του στο διεθνή χώρο. Ας δούμε πού βρίσκεται αυτή η υπόθεση σήμερα στη χώρα μας.
Το «Σπουδαστικό» της Ασφάλειας, ή όπως αλλιώς το λένε σήμερα, κάνει βέβαια τη δουλιά του, καταγράφει δηλαδή τι λένε και τι πράττουν οι καθηγητές και οι φοιτητές. Δεν τους καλεί όμως πλέον, όπως παλιότερα, «δι' υπόθεσίν» τους. Ούτε τους σύρουν πλέον σήμερα στα δικαστήρια και στις φυλακές γι' αυτά που πρεσβεύουν (σημ.: στα τέλη του 1970 δεν ήταν που έσυραν και τον δικό τους Κωνσταντίνο Δεσποτόπουλο (όχι εκείνον, που υπήρξε νομικός σύμβουλος του ΕΑΜ, τον συνώνυμο εξάδελφό του καθηγητή τότε της Παντείου Σχολής και σήμερα Ακαδημαϊκό) στα δικαστήρια, επειδή αρνήθηκε στο δικαστήριο να ορκιστεί (να ορκιστεί γενικώς όχι να ορκιστεί ειδικώς στο Ευαγγέλιο) επικαλούμενος και τη Βίβλο;).
Παρακολουθούν, ασφαλώς, τι λέγεται και τι γράφεται. Αλλά τι να πουν και τι να γράψουν σήμερα οι αριστεροί πανεπιστημιακοί δάσκαλοι; Ετσι που δεν έχουν ούτε βήμα - ούτε στον Τύπο, ούτε στην τηλεόραση, ούτε στους εκδοτικούς οίκους - και συνεπώς ούτε και κοινό;
Οι ίδιοι τα λένε και τα γράφουν, οι ίδιοι τα ακούνε και τα διαβάζουν. Ετσι λοιπόν άλλα τους ενδιαφέρουν τώρα πλέον, κυρίως εκεί στο «Σπουδαστικό». Οχι τι λένε, τι γράφουν, τι ερευνούν, τι διδάσκουν, αλλά κυρίως τι πράττουν οι πανεπιστημιακοί δάσκαλοι. Οπως επίσης, κατά μείζονα λόγο, τι πράττουν οι φοιτητές. Απέχουν από τη διδασκαλία οι πρώτοι, καταλαμβάνουν τα πανεπιστήμια οι δεύτεροι. Κι αυτό δεν έχει, βέβαια, να κάνει έτσι γενικώς με την ελευθερία του πνεύματος. Εχει να κάνει σήμερα με την αντίστασή τους κατά της ιδιωτικοποίησης των πανεπιστημίων και της νεοφιλελεύθερης «μεταρρύθμισης» της ανώτατης παιδείας. Δεν πρόκειται εδώ ατελώς για την ελεύθερη έρευνα, διδασκαλία και διακίνηση ιδεών, για την οποία είχε - με εξαίρεση τους καιρούς ανοιχτών ταξικών συγκρούσεων - κι έχει και σήμερα «κατανόηση» η εξουσία, αλλά πρόκειται για κάτι τελείως διαφορετικό και εξαιρετικά χειροπιαστό.
Ετσι, λοιπόν, σήμερα η εξουσία «καταγγέλλει», για να το πούμε νομικίστικα, τη σχέση μεταξύ πανεπιστημίου και εξουσίας, στην οποία βασιζόταν το πανεπιστημιακό άσυλο. Και τι ζητάει η εξουσία σχετικώς; Ζητάει την κατάργησή του (δες και τη συνέντευξη του Θ. Πάγκαλου στην «Καθημερινή» της 11/2/2007). Οχι, βέβαια, για να καταστείλει τις ιδέες. Εχει άλλους τρόπους να τις καταστείλει αυτές. Περί τίνος, λοιπόν, πρόκειται; Πρόκειται για την αστυνομική καταστολή εξεγέρσεων στα πανεπιστήμια. Ποιων εξεγέρσεων; Εκείνων των πανεπιστημιακών δασκάλων, αλλά κυρίως των φοιτητών κατά της κατάργησης της δημόσιας δωρεάν ανώτατης εκπαίδευσης και της ιδιωτικοποίησής της. Δεν πρόκειται εδώ, λοιπόν, περί ελευθέρων ιδεών, τις οποίες μπορεί κανείς σε ομαλούς καιρούς να ανεχθεί, αλλά πρόκειται περί πράξεων, τις οποίες οφείλει κανείς να αντικρούσει δραστικά. Πώς; Με μια αντίστοιχη αναμόρφωση των περί πανεπιστημιακού ασύλου διατάξεων. Για να το πούμε ευθέως: Τα πανεπιστήμια είναι σήμερα νησίδες ασφάλειας, ειρήνης και γαλήνης. Οσα προβλέπει ο νόμος - πλαίσιο αρκούν πλήρως για την προστασία τόσο του πανεπιστημιακού ασύλου, όσο και της περιουσίας του πανεπιστημίου.
Οι καταλήψεις των φοιτητών, οι οποίες μόνο σκοπό έχουν την κατάδειξη και την επίλυση των οφειλομένων στην κρατική πολιτική προβλημάτων των πανεπιστημίων, δεν καταλύουν κατά κανέναν τρόπο ούτε το πανεπιστημιακό άσυλο ούτε την έννομη τάξη. Τη «φούστα» που τον ενόχλησε, δηλαδή τους παράνομους μικροπωλητές στο χώρο του ΑΠΘ, μπορεί να τη μακρύνει ο κ. Πάγκαλος όταν με το καλό γίνει και υπουργός Δημόσιας Τάξης. Οι εισβολές κάποιων, οι οποίοι, πείτε τους όπως θέλετε, εισβάλλουν κατά καιρούς στα πανεπιστήμια, είναι πρόβλημα για τα τελευταία, η επίλυση αυτού του προβλήματος δεν είναι όμως δουλιά του πανεπιστημίου, αλλά του κράτους. Και πριν απ' όλα δε συνιστούν καταπάτηση του πανεπιστημιακού ασύλου. Το τελευταίο μόνο το κράτος διά της αστυνομίας μπορεί να το καταπατήσει. Συνιστούν μόνο διατάραξη της ειρήνης, της γαλήνης, της ασφάλειας και των ομαλών συνθηκών λειτουργίας των πανεπιστημίων - όχι όμως κατάργηση του πανεπιστημιακού ασύλου. Χρησιμοποιούνται, ωστόσο, από την εξουσία ως επιχείρημα για την κατάργηση του τελευταίου. Το επιχείρημα έχει ως εξής: Αφού πολλοί εισβάλλουν με τις προαναφερθείσες συνέπειες στα πανεπιστήμια, γιατί να μην καταργήσουμε το πανεπιστημιακό άσυλο, ώστε να μπορεί η αστυνομία να εισέρχεται στα πανεπιστήμια να τους συλλαμβάνει και να διασφαλίζει την ειρήνη, τη γαλήνη, την ασφάλεια και τις ομαλές συνθήκες λειτουργίας τους; Η απάντηση σ' αυτό το επιχείρημα είναι η εξής: Οπως κάθε νοικοκύρης έχει δικαίωμα και απαίτηση το κράτος διά της αστυνομίας να του προστατεύει το - ξεχασμένο κατά τα λοιπά ως κατά περιπτώσεις και από την αστυνομία παραβιαζόμενο - οικογενειακό άσυλο από ληστές και κλέφτες (αλλά και από την ίδια την αστυνομία - όπως βλέπετε - το πανεπιστημιακό άσυλο δεν αποτελεί δα και κανένα φοβερό προνόμιο του πανεπιστημίου, διότι δε διαφέρει καθόλου από το οικογενειακό άσυλο, το οποίο απολαμβάνουν όλοι όσοι έχουν την αγαθή τύχη να μην είναι άστεγοι), έτσι και το πανεπιστήμιο έχει δικαίωμα και απαίτηση η αστυνομία να του προστατεύει το δικό του άσυλο, δηλαδή τον οίκον του, από κάθε είδους εισβολείς - πριν βέβαια αυτοί εισβάλλουν και όχι όταν έχουν ήδη εισβάλει στο πανεπιστήμιο.
Το πανεπιστήμιο δεν κατέστη βέβαια λόγω του πανεπιστημιακού ασύλου κράτος εν κράτει, το οποίο ως εκ τούτου θα όφειλε να προστατεύει με δικά του μέσα το σπίτι του από εισβολείς καίτοι την εντύπωση αυτή δημιούργησαν και τρόπον τινά εδραίωσαν στη συνείδηση της κοινής γνώμης οι καλοπροαίρετες βέβαια κατά καιρούς αποφάσεις προοδευτικών πάντα πρυτανικών αρχών για «περιφρούρηση» των ιδρυμάτων τους σε ορισμένες περιπτώσεις.
Αναλογιστείτε τι θα συνέβαινε, αν μονομερώς ή εν συνεννοήσει με την αστυνομία αναλαμβάναμε την προστασία των σπιτιών μας! Κάποιοι το δηλώνουν κατά καιρούς στην τηλεόραση, ευτυχώς όμως δεν το πράττουν.
Το πανεπιστήμιο είναι, λοιπόν, κι αυτό «νοικοκυριό» που απαιτεί την κρατική αστυνομική προστασία έναντι των προαναφερθέντων. Εναντι των διδασκόντων του και των φοιτητών του δε χρειάζεται καμιά προστασία. Ο,τι σχετικό κι αν προέκυψε μέχρι σήμερα, το επέλυσε με επιτυχία αυτό το ίδιο.
Αρκεί λοιπόν και εξαρκεί ο νόμος - πλαίσιο ως έχει σχετικά τόσο με το πανεπιστημιακό άσυλο, όσο και με την προστασία της ειρήνης, γαλήνης, ασφάλειας και περιουσίας του πανεπιστημίου. Γιατί, λοιπόν, το υπουργείο Παιδείας στο νομοσχέδιο για την επίλυση των προβλημάτων της ανώτατης παιδείας συμπεριλαμβάνει και την αλλαγή της κειμένης νομικής ρύθμισης του πανεπιστημιακού ασύλου;
Τα υπόλοιπα τρία προβλήματα είναι κατά το υπουργείο τα εξής άκρως σημαντικά: Το πρόβλημα των «αιώνιων» φοιτητών του Βερέμη, το πρόβλημα των δύο, του ενός ή του κανενός συγγράμματος και, τέλος, αυτό εκείνης ή της άλλης συμμετοχής των φοιτητών στις εκλογές των Πρυτανικών Αρχών. Οπότε, μόλις τα λύσουμε, ξεμπερδέψαμε με τα προβλήματα της ανώτατης παιδείας. Γιατί, λοιπόν, το κράτος θέλει να «μεταρρυθμίσει» και τα ισχύοντα για το πανεπιστημιακό άσυλο; Για να καταστείλει τις ελεύθερες ιδέες; Οχι, βέβαια. Αυτές τις έχει γραμμένες. Να καταστείλει τις εξεγέρσεις, δηλαδή τις καταλήψεις των φοιτητών (αλλά και τις αποχές των καθηγητών) θέλει, στέλνοντας την αστυνομία στο πανεπιστήμιο για την καταστολή τους. Καταλήψεις που στρέφονται κυρίως κατά της επιδιωκόμενης ιδιωτικοποίησης της δημόσιας δωρεάν ανώτατης παιδείας. Και για να πετύχει αυτό το στόχο του, προσπαθούν αυτό το ίδιο και οι παρατρεχάμενοί του να ταυτίσουν, συρρικνώνοντάς την, την έννοια του πανεπιστημιακού ασύλου, δηλαδή της ελευθερίας της έρευνας, της διδασκαλίας και της διακίνησης των ιδεών, με μια κάποια ανάγκη προστασίας της περιουσίας των πανεπιστημίων - όχι από τους εκάστοτε εισβολείς, τους οποίους το ίδιο δεν εμποδίζει να εισβάλλουν στα πανεπιστήμια, αλλά από τους εξεγερθέντες καταληψίες φοιτητές, οι οποίοι κατά κανέναν τρόπο δεν απείλησαν και δεν απειλούν με τις καταλήψεις τους την περιουσία των πανεπιστημίων ή, αν δυνητικά την απειλούν, τότε με τον χαριτωμένο τρόπο που απειλούν τα πιατικά της μαμάς τα πιτσιρίκια της. Δεν πρόκειται όμως εδώ για μαμά που θέλει να συνετίσει τα πιτσιρίκια της. Πρόκειται για κάτι άλλο. Το σημερινό νεοφιλελεύθερο κράτος θέλει να «περάσει» ό,τι όλοι γνωρίζουμε πως θέλει να «περάσει», εν προκειμένω και την ιδιωτικοποίηση της δημόσιας δωρεάν ανώτατης παιδείας.
Γνωρίζει, όμως, ότι θα υπάρξουν αντιστάσεις εκ μέρους όσων πρόκειται να υποστούν αυτές τις «μεταρρυθμίσεις» του. Γι' αυτό και προετοιμάζει και νομικά την καταστολή αυτής της αντίστασης - της αντίστασης των μισθωτών εργαζομένων, αλλά εν προκειμένω και των καταληψιών φοιτητών, καθώς και των απεχόντων από τα διδακτικά τους καθήκοντα καθηγητών των πανεπιστημίων. Και αφήνει λάσκα το χαλινάρι στον πολιτικό προϊστάμενο των ραβδούχων του, για να τους στηρίζει και ηθικά και πολιτικά στο προκείμενο έργο τους. Πρώιμος καρπός αυτής της στήριξης είναι η αστυνομική ανακοίνωση κατά της ΠΟΣΔΕΠ και του προέδρου της εκλεκτού συναδέλφου Λάζαρου (allias Λεωνίδα) Απέκη. Κι όταν μετά τη «μεταρρύθμιση» του πανεπιστημιακού ασύλου η αστυνομία αρχίζει να μπαίνει ανοιχτά στα πανεπιστήμια, αναλογιστείτε την τύχη που θα έχουν άλλοι, στερούμενοι ακόμη και του «μεταρρυθμισμένου» ασύλου των πανεπιστημίων, εργασιακοί χώροι και τα συνδικάτα. Αν το κράτος αρχίσει να στέλνει την αστυνομία στα πανεπιστήμια, μπορούμε να φανταστούμε τι θα κάνει με τα εργοστάσια και τα συνδικάτα και - γιατί όχι; - και με τα αριστερά πολιτικά κόμματα αργότερα.
Αυτό λοιπόν είναι re vera το νόημα της επιδιωκόμενης «μεταρρύθμισης» του πανεπιστημιακού ασύλου.
Δημοσιεύθηκε στον Ριζοσπάστη, 6/3/2007
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου