“Οι βάρβαροι σαν έλθουν θα νομοθετήσουν”

του Διονύση Γ. Δρόσου* Μια κακή αφετηρία συμμετοχής στην προτεινόμενη διαβούλευση, θα ήταν η άκριτη υπεράσπιση του υπαρκτού ελληνικού Πανεπιστημίου. Μια επίσης κακή αφετηρία θα ήταν να εγκλειστεί κανείς στην εσωστρέφεια και την κλασική ρωμαίικη ομφαλοσκοπική αυτομεμψία και να αντιμετωπίσει κανείς την επίθεση κατά της ανώτατης παιδείας ως ελληνική ιδιαιτερότητα ή ως ζήτημα αποκλειστικά εκπαιδευτικό. Για τις ανάγκες του παρόντος θέματος, ωστόσο, απλώς υπενθυμίζω αυτές τις παραμέτρους- στις οποίες ενδεχομένως να επανέλθω αργότερα- και επικεντρώνω στο ζήτημα της καταγγελλόμενης από την Κυβέρνηση και από κατά παραγγελία εκπομπές των ΜΜΕ της, διαφθοράς των Πανεπιστημίων. Η παρούσα κατάσταση του Πανεπιστημίου είναι μια κατάσταση λιγότερο από ικανοποιητική. Και διαπλοκή μικροεξουσιών υπάρχει και κομματικές συναλλαγές και συντεχνιακά συμφέροντα και δημοσιοϋπαλληλικού τύπου επανάπαυση. Μια κατάσταση όπου αποθαρρύνεται η έρευνα, η πρωτοβουλία, ο νεωτερισμός, η αγάπη για τη γνώση, η ευθύνη για την παρεχόμενη παιδεία. Πριν δούμε αν στο Πανεπιστήμιο υπάρχει μόνον αυτό και τίποτε άλλο, ας δούμε ποιοι είναι οι συντελεστές και τα παραγωγικά αίτια αυτού του καθεστώτος. Κάτι που θα περιμέναμε να κάνει το “κείμενο διαβούλευσης”, εφ’ όσον ευαγγελίζεται μεταρρύθμιση που “να αντέχει στον χρόνο”, αλλά ξεκινά από μια εικόνα του Πανεπιστημίου, η οποία απλώς αναμασά τα στερεότυπα της διατεταγμένης δημοσιογραφίας (το αντίστροφο επίσης αληθεύει). Δύο είναι οι κατηγορίες υπευθύνων για τη σημερινή κατάσταση της δημόσιας ανώτατης παιδείας: 1.Τα δίκτυα διοικητικών συμφερόντων και μικροεξουσιών μέσα στα Πανεπιστήμια. Τα δίκτυα αυτά περιλαμβάνουν: α) ομάδες (κομματικές, αλλά και -κυρίως μάλιστα- διακομματικές και με σοβαρότατες ευθύνες και της Αριστεράς) Καθηγητών που έχουν ως κύριο έργο τους όχι τη διδασκαλία και την έρευνα, αλλά την αναρρίχηση σε διοικητικά αξιώματα και τη συγκρότηση συμμαχιών και ομάδων συμφερόντων για τη νομή εξουσίας και οικονομικών πόρων, β) ένα σκληρό πυρήνα διοικητικών υπαλλήλων, βαθιά αστοιχείωτων, βιρτουόζων των μειοδοτικών διαγωνισμών (οι απαράτσνικ του Πανεπιστημίου, τους οποίους καμία μεταρρύθμιση δεν έχει τολμήσει θίξει ως συντελεστές διαφθοράς!), οι οποίοι διαχειρίζονται κονδύλια επενδύσεων, εξοπλισμού, ερευνών κτλ, χωρίς τους οποίους δεν βγαίνει ούτε Πρύτανης ούτε διοικείται το ίδρυμα και γ) τους φοιτητές των διαφόρων “φοιτητικών” (κομματικών ουσιαστικά) παρατάξεων, τους οποίους ουδέποτε συναντάς στις αίθουσες διδασκαλίας, αλλά οι οποίοι - εντελώς “απολιτίκ” και με αλλεργία στο βιβλίο, αλλά με τρομερή ενημέρωση στα “realities” και τα σκουπίδια της τηλεοπτικής αφασίας, ετοιμάζουν την αυριανή καριερίτσα τους και ασκούνται από νωρίς στη διαπλοκή και στους οποίους έχει δοθεί απαράδεκτα δυσανάλογη δύναμη στα διοικητικά. Μια άλλη “φυλή” φοιτητών είναι εκείνη που σπουδάζει πραγματικά και υπό αντίξοες συνθήκες συμμετέχει με λαμπρές συχνά επιδόσεις στην εκπαιδευτική διαδικασία. 2. Το ίδιο το δημόσιο και ειδικά η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας ή όπως κατά καιρούς μετονομάζεται. Δεν αναφέρομαι σε πρόσωπα και κόμματα, διότι κάποτε θα πρέπει να αποφασίσουν οι ίδιοι οι πολιτικοί μας και εμείς οι πολίτες ότι υπάρχει συνέχεια του Κράτους, Το ίδιο το δημόσιο ευθύνεται διττά: Πρώτον, έχει θεσπίσει το νομικό πλαίσιο, μέσα στο οποίο γίνονται όλα αυτά και το ίδιο επικυρώνει τη νομιμότητα του όλου πλέγματος της διαφθοράς. Πχ, ακούγεται τελευταία το, πασίγνωστο για τους παροικούντες την Ιερουσαλήμ, σκάνδαλο της γνωστής οικογένειας στο Τμήμα της κοινωνικής θεολογίας. Ωραία. Σκάνδαλο αισχρό και καραμπινάτο. Ερωτώ: οι κύριοι αυτοί (σύζυγοι, αδέλφια, ξαδέλφια, μπατζανάκηδες κτλ) που εκλέχτηκαν καθηγητές στο ίδιο Τμήμα, ΠΩΣ διορίστηκαν; ΠΟΙΟΣ έκανε τον προβλεπόμενο από τον Νόμο, “έλεγχο νομιμότητας” της εκλογής τους; Όλα αυτά είναι ή δεν είναι αρμοδιότητες του Υπουργείου; Έχουν ή δεν έχουν δημοσιευτεί στα ΦΕΚ οι πράξεις διορισμού τους, ως νόμιμες πράξεις του Κράτους; Μήπως η εν λόγω οικογένεια αυτοδιορίστηκε ή μήπως εισπράττει τις αμοιβές της τόσα χρόνια από το Εθνικό Λογιστήριο του Κράτους υπό την απειλή περιστρόφου; Ουαί υμίν Γραμματείς και Φαρισαίοι υποκριταί! Και ερχόμαστε τώρα στο δεύτερο τύπο ευθύνης που έχει η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου: Έχει στεφτεί ποτέ κανείς από που στελεχώνεται το επιτελείο των συμβούλων του εκάστοτε υπουργού σε θέματα των ΑΕΙ; Μα από την κορυφή της πυραμίδας της διαφθοράς φυσικά! Από τους πλέον “επιτυχημένους” εκ της ομάδας των καθηγητών που ανέφερα πιο πάνω! Πόσοι υπουργοί της παρούσας κυβέρνησης που ανακάλυψε έκπληκτη (!) τη διαφθορά των πανεπιστημίων, είναι οι ίδιοι πανεπιστημιακοί; Και τι είδους πανεπιστημιακοί; Η δουλειά του πανεπιστημιακού έχεις τρομερές και ατελείωτες απαιτήσεις. Για όποιον πραγματικά ασχολείται με το αντικείμενο, δεν υπάρχει ελεύθερος χρόνος. Οι διακοπές είναι απλώς συνέχιση της εργασίας υπό άλλες συνθήκες. Και έτσι πρέπει να είναι. Αυτή είναι η δουλειά μας και μας αρέσει. Είναι όπως ποτέ δυνατόν υπό αυτές τις συνθήκες να ασχοληθεί κανείς τόσο συστηματικά με τη διοίκηση, ώστε να γίνει υπουργός για να πετάξει μετά τη σκάλα που τον βοήθησε να “ανέβει”, δηλαδή την πανεπιστημιακή καριέρα ως προθάλαμο της πολιτικής; Αυτός είναι ο σκοπός του Πανεπιστημίου; Αυτό το δέλεαρ για να γίνεις Καθηγητής; Είναι τόσο μεγάλο το ποσοστό εκείνων που το κάνουν αυτό από ιδρύσεως Ελληνικού Κράτους μέχρι κατάργησής του επί ημερών Μνημονίου, ώστε δεν μπορούμε να μιλάμε για συμπτώσεις και μεμονωμένα περιστατικά. Οι κατεξοχήν λοιπόν πρωταγωνιστές της πανεπιστημιακής διαφθοράς, γίνονται κάποια ωραία πρωία υπουργοί, γραμματείς, σύμβουλοι, παρατρεχάμενοι, κατά παραγγελίαν αρθρογράφοι και επιφυλλιδογράφοι, “εισαγγελείς” των παραθύρων της TV, και πάντα εξυγιαντές (ως εξωγήινοι οι ίδιοι!) του κακού συστήματος που τους εξέθρεψε. Έτσι είχαμε σύμβουλο της νυν Υπουργού, που κραύγαζε υπέρ της “διεθνούς αξιολόγησης”, ενώ η ίδια διορίστηκε καθηγήτρια χωρίς να έχει αναγνωρισμένο πτυχίο!!! Έτσι έχουμε μεγαλόσχημο συνάδελφό της που αποφάσισε να πατάξει την οικογενειοκρατία αναδρομικά για τα τελευταία 15 χρόνια. Μπράβο του! Γιατί όμως μόνο 15 και όχι 20; Μα για να μείνουν θαμμένα τα πεπραγμένα του ιδίου υπέρ της δικής του οικογένειας! Αυτοί είναι που ενορχηστρώνουν την εκστρατεία σπίλωσης και δαιμονοποίησης των Καθηγητών συλλήβδην (μισανοίγωντας διάφορα “κουτιά της Πανδώρας”, που αν τα ανοίξουν διάπλατα, θα βρουν τον εαυτό τους μέσα). Είναι τόσο αξιόπιστοι όσο αξιόπιστη είναι η ελλειμματικής νομιμοποίησης ¨Κυβέρνηση” σε ΟΛΑ τα θέματα. Παρά τις συχνές επισκέψεις τους στην χώρα μας, φαίνεται να έχουν όλοι τους σοβαρό πρόβλημα με την ελληνική γλώσσα (όπου πχ το “λεφτά υπάρχουν” μεταφράζεται “δεν υπάρχει σάλιο”, το “δεν θα ληφθούν άλλα μέτρα μείωσης μισθών και συντάξεων” μεταφράζεται σε “μείωση 25% και βλέπουμε”). Τέλος πάντων έστω και με τη νοηματική γλώσσα, καταλαβαίνουμε τι μας λένε: η παιδεία, η μόρφωση, η σκέψη, ο πολιτισμός είναι εμπόδια στις οδηγίες που εφαρμόζουν. Ως προς αυτό δεν έχουν πρόβλημα παρερμηνείας: η αγγλική γλώσσα τους είναι ευτυχώς πολύ οικεία• ορισμένων άλλωστε είναι η γλώσσα της πατρίδας τους. Ανάμεσα στις δύο αυτές δυο συμπληγάδες της κακοδαιμονίας του Πανεπιστημίου, υπάρχει και φυτοζωεί μια άλλη αθόρυβη κατηγορία. Είναι εκείνοι οι πανεπιστημιακοί διδάσκαλοι που κάνουν τη δουλειά τους. Εκείνοι για τους οποίους δεν υπάρχουν καθημερινές και σχόλες και οι οποίοι είναι άγνωστοι στο ευρύ κοινό, διότι δεν θέλουν ούτε μπορούν να προβάλλονται στα ΜΜΕ, είναι όμως πολύ γνωστοί στη διεθνή επιστημονική κοινότητα, συμμετέχουν και διοργανώνουν οι ίδιοι επιστημονικά συνέδρια και κόντρα σε όλες τις αντιξοότητες, βρίσκονται σε διάλογο με την διεθνή αφρόκρεμα των επιστημόνων και ερευνητών, σε όλο το φάσμα της γνώσης και των ειδικοτήτων. Αυτοί, μαζί με τους λιγοστούς και εκλεκτούς φοιτητές- εκ των οποίων δεν υπήρξε από όσο γνωρίζω ούτε ένας που να συνέχισε στο εξωτερικό και να μη ΔΙΕΠΡΕΨΕ έναντι συναδέλφων του από τα σοβαρότερα και πλουσιότερα ΑΕΙ του κόσμου- αυτοί λοιπόν στενάζουν, συνθλιβόμενοι από τη συμμαχία των συγκοινωνούντων δοχείων πανεπιστημιακού κατεστημένου και Κράτους. Αποτελεί άθλο ότι υπάρχει αυτό το κομμάτι στα Πανεπιστήμια. Ακούμε συχνά πυκνά πόσο χαμηλά βρίσκονται τα ελληνικά πανεπιστήμια στη διεθνή αξιολόγηση. Όμως: α) Δεν μας λένε τι πόρους διαχειρίζονται τα πανεπιστήμια που βρίσκονται πάνω μας (μήπως τα δικά μας έχουν τη μικρότερη χρηματοδότηση και ειδικά στην έρευνα;) β) Δεν μας λένε ότι οι αμοιβές ενός Καθηγητή είναι μικρότερες από εκείνες ενός οδηγού ΗΣΑΠ, μικρότερες από το 1/3 των αμοιβών ενός Κύπριου συναδέλφου, κοστίζουν λιγότερο από όσο μία διανυκτέρευση υπουργών κατά τις επισκέψεις τους στο εξωτερικό (όπου κάνουν copy- paste ιδεών προς άκριτη και εκτός τόπου εφαρμογή, σε μια χώρα που τους είναι ξένη και απεχθής) και λιγότερο από το 1/4 του κόστους του … πολυτελούς πατώματος του γραφείου άλλης υπουργού, γ) δεν μας λένε, για τις υψηλές διεθνείς διακρίσεις αρκετών Καθηγητών μας, παρά τις συνθήκες αυτές και τέλος δ) δεν μας λένε σε ποιον άλλο τομέα (θεσμικά και όχι ατομικά) πρωτεύει αυτή η “διεφθαρμένη χώρα” που μυστηριωδώς (ταις πρεσβείαις του Εφραίμ μήπως;) κυβερνιέται από “αδιάφθορους”, ώστε να αποτελεί παραφωνία η χαμηλή θέση της στα πανεπιστήμια; ΠΟΥ; στην επιχειρηματικότητα; στην τέχνη; στην πολιτική διοίκηση μήπως; στο ποδόσφαιρο; στη δημοσιογραφία; ΠΟΥ; Η μόνη πρωτιά που ξέρω είναι η συμπερίληψη του πρωθυπουργεύοντος στους 100 μεγαλύτερους global thinkers. Εδώ η προσφορά στο παγκόσμιο γέλιο (πραγματικά global) είναι όντως ασυναγώνιστη. Το κυρίως γέλιο βεβαίως είναι στο ...thinker! Αλλά και αυτό το ανέκδοτο είναι εισαγωγής. Για να τελειώνουμε, οι “προτάσεις”(“αποφασίζομεν και διατάζομεν” ουσιαστικά) για τον “εκσυγχρονισμό” των ΑΕΙ όπως διατυπώνονται στο διαβόητο “κείμενο διαβούλευσης” δεν θίγουν ΚΑΜΙΑ από τις δυο ως άνω πηγές της κακοδαιμονίας. Οι υγιείς δυνάμεις του Πανεπιστημίου όχι μόνον δεν ανέχονται τη συνέχιση της παρούσας κατάστασης, όχι μόνον δεν συσπειρώνονται γύρω από τα συντεχνιακά συμφέροντα, θύματα των οποίων είναι οι ίδιοι, αλλά αντίθετα: ΑΞΙΩΝΟΥΝ μεταρρύθμιση. Και αξιώνουν λογοδοσία και αξιολόγηση για το έργο τους• όμως όχι από αυτούς που κατέστρεψαν το Πανεπιστήμιο για να γίνουν υπάλληλοι του υπουργείου και των διεθνών οργανισμών ούτε από κρατικοδίαιτους δημοσιογραφίσκους, αλλά από τους αρίστους των ακαδημαϊκών ομοτίμων τους (τους peers). Και αυτό ήδη γίνεται και με λαμπρές επιδόσεις, παρά την ηθική και οικονομική απαξίωση από πλευράς του κράτους. Καθαρά λοιπόν και χωρίς φόβο και πάθος, αυτό που ετοιμάζεται και θα επιβληθεί με τα γκλομπς του global thinker ΔΕΝ είναι μεταρρύθμιση. Κι ας γράφουν ό,τι θέλουν οι μισθοφόροι ιδεολογικοί μαϊντανοί της καταστολής. Είναι πλήρης απορρύθμιση και παγίωση των πλέον αρρωστημένων δικτύων πανεπιστημιακού και πολιτικού κατεστημένου. Το Πανεπιστήμιο καταργείται απλώς και μετατρέπεται σε μεταλυκειακό εκπαιδευτήριο, το δίκτυο κατεστημένων συμφερόντων εδραιώνεται, η έρευνα δεν αναφέρεται καν ως μέρος των πανεπιστημιακών δραστηριοτήτων, οι μισθοί υποβιβάζονται σε μισθούς αγροφύλακα, οι φοιτητές θα πληρώνουν και δίδακτρα από πάνω για να πάρουν όχι πτυχίο ειδικότητας, αλλά “φάκελο προσόντων” (sic!). Όλα αυτά και άλλα, που έχουν αναπτυχθεί λεπτομερώς από εξαίρετους συναδέλφους αλλού, πλήττουν όχι το “πανεπιστημιακό κατεστημένο” ούτε τον “εναγκαλισμό του κράτους” και άλλα ηχηρά παρόμοια. Πλήττον ευθέως και κατ’ εξοχήν τις λεγόμενες (καλώς ή κακώς) ανθρωπιστικές σπουδές, την κριτική σκέψη, ήτοι τη σκέψη απλώς. Διότι εάν η ανθρωπιστική παιδεία παύσει να θεωρείται δημόσιο αγαθό, όπως οι ίδιοι οι κλασικοί του οικονομικού φιλελευθερισμού δεν κουράζονταν να διακηρύσσουν, τότε ποιος μένει να τη χρηματοδοτήσει; Οι “βιομήχανοι” και οι “εφοπλιστές” μας; Μα αυτοί εκπροσωπούνται από άτομα που δεν είναι καν επιχειρηματίες, αλλά απλώς εισοδηματίες, επαγγελματίες της φοροδιαφυγής και της κάρπωσης δημόσιων πόρων, οι οποίοι ασχολούνται κυρίως με τα… politics των Συνδέσμων τους (εθνική νόσος η “διοίκηση”!) και οι περισσότεροι τρέφουν ένα ενδιαφέρον για τον πολιτισμό που φτάνει μέχρι την διοίκηση ποδοσφαιρικών εταιρειών ή τον πιθηκισμό μιας δυτικοτραφούς γκλαμουριάς (σε βαλκανική έκδοση, εννοείται, με πολύ greek folkore και ενίοτε ολίγον από greek orthodoxy• υπάρχει δε τουλάχιστον ένας εξ αυτών που εισπράττει και επίδομα κοινωνικής αλληλεγγύης!- τέτοια επιχειρηματικότητα, τέτοιος πατριωτισμός και τέτοια αστική κουλτούρα). Ή μήπως θα χρηματοδοτήσουν οι πρώην γιαουρτοβιομήχανοι τις κοινωνικές και φιλοσοφικές σπουδές! Ή μήπως, η αμύθητη (και τόσο “παραγωγική”!) εκκλησιαστική και μοναστηριακή περιουσία, που θα αρκούσε να χρηματοδοτήσει πέντε Harvard και κάμποσα νοσοκομεία, αλλά μένει στο απυρόβλητο από τους κέρβερους της “παραγωγικότητας”, που δεν λογαριάζουν κανένα “πολιτικό κόστος”; Και πάλι Ουαί υμίν… Το εκκολαπτόμενο νομοσχέδιο πλήττει ακριβώς εκείνες τις δυνάμεις που είναι σήμερα τα θύματα της ως άνω διαπλοκής. Εκείνες τις δυνάμεις στις οποίες θα έπρεπε να στηριχθεί κάθε προσπάθεια μεταρρύθμισης. Δεν τις πλήττουν απλώς: τις αποβάλουν από το Πανεπιστήμιο, αφήνοντάς τους τρεις επιλογές: τη μετανάστευση ή την απασχόληση σε άλλους κλάδους (της “ανθούσας” και “αδιάφθορης” ελληνικής οικονομίας) ή την αυτοκτονία. Θα τα ζήσουμε και τα τρία. Και τα τρία είναι παραπάνω από σίγουρο ότι θα ανεβάσουν στα ύψη την ανταγωνιστικότητα των ελληνικών πανεπιστημίων! Και θα προσελκύσουν σίγουρα τους καλύτερους επιστήμονες από το εξωτερικό, που διψούν να εργαστούν υπό τόσο ιδεώδεις όρους (και η Αλβανία εξωτερικό είναι άλλωστε). Ας μην έχει κανένας πολίτης την αυταπάτη ότι πρόκειται για ένα κλαδικό επαγγελματικό πρόβλημα. Στη Γερμανία του Χίτλερ και του Γκέμπελς η μεγαλύτερη συμφορά που γνώρισε ο Ευρωπαϊκός πολιτισμός άρχισε με το σύνθημα: Drei Professoren, Deutschland Verloren [“τρεις Καθηγητές και η Γερμανία χάθηκε”]. Η επιχείρηση σπίλωσης και δυσφήμισης των καθηγητών συλλήβδην αφορά απολύτως και εκείνους που δεν είναι καθηγητές, όπως το κυνήγι των Εβραίων αφορά τους μη Εβραίους. Όσοι βρήκαν εύκολα αποδιοπομπαίους τράγους και επαναπαύθηκαν χαιρέκακα που δεν ανήκαν στις “καταραμένες” φυλές, βρέθηκαν στο τέλος να υποστούν οι ίδιοι τις συνέπειες και φέρουν οι ίδιοι την ευθύνη και τον ανεξίτηλο σπίλο της βαρβαρότητας και του εξανδραποδισμού. Η παιδεία ενδιαφέρει την παρούσα κυβέρνηση όσο την ενδιαφέρει και η υγεία, η δημοκρατία, η κοινωνική συνοχή (ας μη μιλήσουμε για “κοινωνική δικαιοσύνη” και μας πουν “λαϊκιστές”), όσο την ενδιαφέρει η επιβίωση της συντριπτικής πλειονότητας των κατοίκων της χώρας, όσο την ενδιαφέρει η υπονόμευση της ζωής εκείνων που δεν έχουν γεννηθεί ακόμα. Το “μοντέλο Γουατεμάλα” που ακολουθείται (το “μοντέλο Δανία” μας τελείωσε• έκανε όμως τη δουλειά του μέχρι να πάρουμε τις εκλογές) δεν χρειάζεται ούτε νοσοκομεία (“δεν είναι δουλειά του υπουργού υγείας τα νοσοκομεία, αλλά να φροντίζει να μην πηγαίνουν οι πολίτες στα νοσοκομεία” δηλώνει ο κ. υπουργός- “συνάδελφος”, Καθηγητής Πανεπιστημίου και αυτός, συνταγματολόγος μεν σε θέση λογιστή δε …. για την εξυγίανσή της υγείας!) ούτε πανεπιστήμια ούτε βιβλιοθήκες ούτε ηλικιωμένους (“δεν πεθαίνουν κιόλας” όπως είπε με παράπονο ο ίδιος πολυπράγμων συνάδελφος, ως λογιστής του υπουργείου εργασίας) ούτε παιδιά. Χρειάζεται, καταστολή, τηλεόραση, γήπεδα, ναρκωτικά, φυλακές και νεκροταφεία. Είναι το πρόγραμμα ευθανασίας της νέας Ευρώπης. Και το πείραμα αρχίζει από τον αδύναμο κρίκο: την Ελλάδα. - - * Αναπληρωτής Καθηγητής Τομέα Φιλοσοφίας Τμήματος ΦΠΨ, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων